Ik hoor wel eens dat iemand die een procedure heeft verloren en door zijn advocaat niet gewezen is op het procesrisico (dat de zaak ook verloren kon worden) of dat de proceskansen optimistisch waren ingeschat. Daarom heb ik deze blog geschreven over de verplichting van de advocaat om een inschatting van – onder meer – proceskansen en procesrisico’s.

Advies over kansen, risico’s en kosten van een procedure

Uitgangspunt is dat een advocaat in beginsel bij aanvang van een zaak een procesadvies behoort te geven. Een advocaat is vrij in de wijze waarop hij een zaak behandelt en met de keuzes – zoals over procesrisico en kostenrisico – waar een advocaat bij de behandeling van de zaak voor kan komen te staan. Deze vrijheid van de advocaat in zijn aanpak van de zaak is niet onbeperkt, maar wordt begrensd door de eisen die aan de advocaat als opdrachtnemer in de uitvoering van die opdracht mogen worden gesteld en die met zich brengen dat zijn werk dient te voldoen aan datgene wat binnen de beroepsgroep als professionele standaard geldt.

Norm voor zorgvuldigheid advocaat bij procesadvies

Die professionele standaard veronderstelt een handelen met de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwame en redelijk handelende advocaat in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht. De cliënt dient door de advocaat erop gewezen te worden wat in zijn zaak de proceskansen zijn en het kostenrisico is. Voorts dienen procestukken te voldoen aan de redelijkerwijs daaraan te stellen eisen.

Dit is de norm die ook wordt gehanteerd in tuchtrechtzaken tegen een advocaat die volgens zijn eigen cliënt. De tuchtrechter toetst of een advocaat heeft gehandeld met de zorgvuldigheid die van een redelijk bekwame en redelijk handelende advocaat in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht. Het valt mij op dat er best veel klachten worden ingediend over het ontbreken van een inschatting van proceskansen en het benoemen van de procesrisico’s. Hier zijn tuchtrechtuitspraken tegen advocaten te vinden. Ik noem als voorbeeld in de paragraaf een tuchtzaak waarin dit aan de orde kwam.

Maatstaf kwaliteit van de rechtsbijstand (procesadvies) Hof van Discipline

Nu binnen de beroepsgroep wat betreft de vaktechnische kwaliteit geen sprake is van breed gedragen, schriftelijk vastgelegde professionele standaarden toetst het hof of verweerster heeft gehandeld met de zorgvuldigheid die van een redelijke bekwame en redelijk handelende advocaat in de gegeven omstandigheden mag worden verwacht (vgl. HvD 5 februari 2018 ECLI:NL:TAHVD:2020:80 en HvD 3 april 2020, ECLI:NL:TAHVD:2020:80). Tot de – ongeschreven – professionele standaard behoort dat de advocaat een inschatting maakt van en zijn cliënt informeert over – onder meer – proceskansen en procesrisico’s.

De advocaat dient voorts belangrijke  informatie, feiten en afspraken, schriftelijk te bevestigen aan zijn cliënte, dit ter voorkoming van misverstanden. Tot die professionele standaard behoort het inschatten van en informeren over proceskansen, procesrisico’s en de daaraan verbonden kosten. De advocaat dient voorts zijn cliënt op de hoogte te brengen van belangrijke informatie, feiten en afspraken, en deze ter voorkoming van misverstanden schriftelijk aan zijn cliënt te bevestigen (HvD 19 november 2018ECLI:NL:TAHVD:2018:198).

Goede en kwade kansen van een procedure

Een advocaat dient in overleg met zijn cliënt te bepalen met welk beleid de behandeling van de zaak het beste is gediend. Daarbij geldt dat het de verantwoordelijkheid van de advocaat is om de mogelijkheden en onmogelijkheden in de zaak in kaart te brengen, zowel bij aanvang van de zaak als ook nadien, steeds indien de ontwikkelingen daartoe aanleiding geven. Als uitgangspunt geldt dat de advocaat, die bij een haalbaarheidstoetsing van een door de cliënt gewenste aanpak tot de conclusie komt dat onvoldoende kans van slagen bestaat, de vrijheid heeft om de cliënt negatief te adviseren en zich (behoudens hier niet van toepassing zijnde uitzonderingen) terug te trekken. Een advocaat die niets in de door zijn cliënt gewenste aanpak van een zaak ziet, hoeft die zaak ook niet te gaan behandelen. Aldus deze tuchtrechtuitspraak.